Bewuste keuze van het college om een niet sluitende begroting aan te bieden

Algemene beschouwingen zijn vergaderingen van de gemeenteraad die worden gehouden om te discussiëren over de plannen die de gemeente voor de komende periode heeft gepresenteerd. De Algemene financiële beschouwingen (AFB) zijn een belangrijk onderdeel van de begrotingsbehandeling. Onze algemene beschouwingen uitgesproken door Fractievoorzitter Juliëtte Rot:

Voorzitter,

Voor ons ligt een niet-sluitende begroting 2024-2027, een unicum in negatieve zin en het verbaast ons dat een VVD-wethouder dit voorstel verdedigbaar acht. Bij de Kadernota hebben wij al aangegeven moeite te hebben met het vooruitzicht van een niet-sluitende begroting, maar wij hebben extra moeite met het feit dat dit ook nog eens een bewuste keuze is van het college. In dat geval hadden wij op z’n minst twee scenario’s verwacht om uit te kunnen kiezen als scenario’s, waarvan één een wel sluitende begroting zou zijn geweest.

Verweet Democratisch Zaanstad uw college bij de Kadernota dat zij geen keuzes durfde te maken ten aanzien van maatregelen om Zaanstad structureel financieel gezond te krijgen, dan voegen wij er bij deze aan toe dat wij van mening zijn dat uw college niet in control is. U verschuilt zich achter decentralisaties die vergezeld zijn van te weinig financiële middelen, achter andere gemeenten die ook de begroting niet rond krijgen. Daarbij vergeet u te melden dat deze gemeenten vaak een serieus weerstandsvermogen dan wel grondposities hebben en beweert uw college dat u enkel kunt kiezen tussen een niet-sluitende begroting of de belastingen verhogen.

Den Haag moet onze financiële problemen oplossen, zegt u. Onze inwoners en ondernemers mogen volgens Democratisch Zaanstad vertrouwen op een lokaal bestuur dat in staat is om ook de leiding te nemen als dat moeilijk is en niet vervalt in een afwachtende houding als het gaat om de uitkomst van de lobby naar Den Haag of het afwentelen van de rekening op de gemeenschap door de belastingen te verhogen.

Deze voorbeelden hebben bij ons geleid tot de waarneming dat u geen echte keuzes durft te maken, zeker waar het gaat om het snijden in de eigen gemeentelijke ambities en daardoor niet in control bent.

Democratisch Zaanstad is van mening dat de gemeente op dit moment juist wel zou moeten snijden in de eigen ambities en niet de rekening moet presenteren aan de stad. Beter nu serieuze maatregelen nemen om de financiële positie te verbeteren, waar wij zelf over gaan, dan straks onder verscherpt toezicht geplaatst te worden en gedwongen te worden. Want het blijft niet goed gaan. Bovendien heeft nu snijden in de ambities als voordeel dat indien er toch geld vanuit het Rijk beschikbaar wordt gesteld, meteen ook serieuze investeringen gedaan kunnen worden, zoals het terugdringen van de wachttijden in het sociaal domein.

In het jaar 2006 moest Zaanstad €62 miljoen bezuinigen, in 2013, €68 miljoen en met succes. Deze gemeente heeft sinds haar samenvoeging tot Zaanstad, altijd financiële problemen gekend, op enkele korte periodes na. Dan moet de opgave die hier aan de orde is ook ruimschoots te volbrengen zijn, als uw college deze doelstelling ook daadwerkelijk heeft. Democratisch Zaanstad zou graag het tomeloze ambitieniveau van dit college op het gebied van bijvoorbeeld bouwprojecten, juist willen zien daar waar het gaat om het op orde brengen van het gemeentelijk huishoudboekje. Niet meer lenen, maar minder uitgeven.

Als voorbeelden noemen wij:

– Zaken die niet behoren tot de kerntaken van een lokale overheid, niet meer doen. Zoals bijvoorbeeld financieel participeren in een commercieel bedrijf als Textiles 2 Textiles en projectontwikkelaartje spelen middels de aankoop van de IKEA-kavel. Dat laatste niet doen had een aanzienlijke bedrage kunnen leveren aan het dichten van het gat in de meerjarenbegroting en daarbij invulling gegeven aan de ‘denklijn’ om geen, op voorhand, niet-sluitende businesscases meer aan te gaan, waar wij helemaal achter staan;

– Feesten en partijen als 50 jaar Zaanstad en Roze Zaterdag, in verhouding tot de totale begroting, relatief beperkte bedragen maar samen toch goed voor bijna €1,7 miljoen kunnen wat ons betreft ook met een kleiner budget doorgang vinden. Wellicht is het ook verstandig om niet meer in te schrijven op projecten die georganiseerd moeten worden, terwijl de gemeente feitelijk de financiële middelen niet heeft. Of vindt de gemeente het goed dat iemand in de bijstand geld uit blijft geven wat er niet is?

Democratisch Zaanstad denkt graag mee over de mogelijkheden die er zijn om te bezuinigen. In onze ogen getuigt dit van realiteitszin, het besef dat niet alleen onze inwoners en ondernemers moeite kunnen hebben met het hoofd boven water te houden in financiële zin, maar ook de lokale overheid en dat zij zichzelf daarbij niet spaart als het gaat om het maken van moeilijke keuzes.

zie ook:

Begroting bevat volgens Rekenkamer aantal valkuilen.
Goede raad voor raadsleden: vraag hierover door.

Rekenkamer benieuwd naar gebruik algoritmen in Zaanstad
Gemeente heeft er geen geregistreerd en laat er ook niet veel over los.

Democratisch Zaanstad stelt de volgende technische vragen n.a.v. brief van de Rekenkamer Zaanstad met als titel ‘Monitor informatie Zaanse financiën – observaties bij Begroting 2024 tav gemeenteraad’.