In een krachtig advies heeft de onafhankelijke externe hoor- en adviescommissie de gemeenteraad van Zaanstad op alle fronten ongelijk gegeven in haar beslissing om een referendum over de toekomst van de Zaanse Schans te blokkeren. De commissie adviseert de raad unaniem om het bezwaar van het actiecomité ‘Hou de Zaanse Schans Open!’ gegrond te verklaren en het referendum alsnog mogelijk te maken. Een opvallende rechtvaardiging voor de fractie van Democratisch Zaanstad, die vanaf het eerste moment als een van de weinigen en als een “roepende in de woestijn” tegen het afwijzingsbesluit stemde. Raadslid Jos Kerkhoven waarschuwde in de bewuste raadsvergadering van 22 mei al dat de raad een “historische fout” beging en dat dit besluit “de dood van de democratie” betekende. Het commissieadvies bevestigt nu zijn sombere voorspelling en het gelijk van zijn fractie: de afwijzing was onvoldoende gemotiveerd en ondemocratisch.

Raad faalt in onderbouwing, Democratisch Zaanstad had gelijk

De gemeenteraad wees op 22 mei 2025 een verzoek voor een inleidend referendum af. De raad beriep zich daarbij op “andere zwaarwegende redenen”, zoals vertraging en inkomstenverlies. De externe commissie stelt nu in haar advies van 6 oktober 2025 dat de raad volstrekt onvoldoende heeft onderbouwd waarom deze redenen in dit geval zo zwaarwegend zijn dat ze het democratisch recht op een referendum moeten overschaduwen. Precies dezelfde kritiek die raadslid Kerkhoven en Democratisch Zaanstad tijdens de raadsvergadering ventileerden, maar toen in de wind werd geslagen.

Uit het commissieadvies: “De commissie kan uit het bestreden besluit niet opmaken dat daarin objectieve risicoanalyses, harde deadlines of een tijdspad zijn opgenomen die de door uw raad gestelde urgentie rechtvaardigen.” De commissie bevestigt hiermee de lijn van Democratisch Zaanstad: de argumenten van het college waren niet hard te maken.

Democratisch belang zwaarder dan bezwaren raad

De commissie benadrukt het grote democratische belang van een referendum over een ingrijpend besluit als het plan ‘Toekomstbestendige Zaanse Schans’. De fractie van Democratisch Zaanstad heeft dit principe altijd vooropgesteld. Tijdens de debatten benadrukte Kerkhoven dat het afwijzen van een geldig volksinitiatief het vertrouwen in de politiek ernstig zou schaden. De commissie stelt nu hetzelfde: “Een referendum biedt een extra democratisch instrument naast verkiezingen en inspraakprocedures.”

Geen bewijs voor beschuldigingen raad

De commissie veegt ook de beschuldigingen van de raad van tafel. De raad suggereerde dat het referendumverzoek was gebaseerd op misleidende informatie. De commissie stelt hierover: “Van concreet bewijs (…) is de commissie niet gebleken. Uw raad heeft zijn stelling hierover naar de mening van de commissie niet aannemelijk gemaakt.” Ook hierin staat de commissie aan de kant van Democratisch Zaanstad, dat altijd pleitte voor een serieuze omgang met de bezorgdheid van burgers in plaats van het in diskrediet brengen van initiatiefnemers.

Advies: Herroep het besluit en sta referendum toe – Kerkhoven had gelijk!

Het advies van de commissie is helder en een volledige bevestiging van het standpunt van Democratisch Zaanstad en de waarschuwingen van Jos Kerkhoven:

1. Verklaar het bezwaar gegrond.

2. Herroep het besluit van 22 mei 2025.

3. Sta het referendum over het plan ‘Toekomstbestendige Zaanse Schans’ alsnog toe.

Voor Democratisch Zaanstad is dit een trieste bevestiging. Waar raadslid Kerkhoven waarschuwde voor een “historische fout” en “de dood van de democratie”, heeft een onafhankelijke commissie hem nu in het gelijk gesteld. De commissie sluit af met de opmerking dat een breed gedragen besluit, genomen via een referendum, het uiteindelijke beleid alleen maar sterker kan maken – een overtuiging die Democratisch Zaanstad altijd is toegedaan.

Met dit duidelijke en scherpe advies ligt de bal nu opnieuw bij de gemeenteraad van Zaanstad. De vraag is of de meerderheid nu wel luistert naar dit heldere advies, naar de roep om inspraak van haar inwoners, en naar de fractie die vanaf het begin aan de juiste kant van de democratie stond: Democratisch Zaanstad.

Artikel de Orkaan:

https://www.deorkaan.nl/raad-zaanstad-teruggefloten-laat-referendum-zaanse-schans-gewoon-doorgaan

Het gaat al lang niet meer over het ‘waarom’, maar over het ‘hoe’ er wordt gedemonstreerd. Dat inwoners enorm veel overlast ondervinden van demonstraties wordt door advocaten afgedaan met “overlast is geen geldige reden voor het inperken van het demonstratierecht, volgens de Wet Openbare Manifestaties. Demonstraties veroorzaken nu eenmaal soms hinder. Misschien vervelend, maar in een democratie moet je hier tolerantie voor opbrengen.”

Dus, in een democratische moet de burger het maar gewoon slikken dat mensen vanuit andere werelddelen worden ingevlogen -zoals dat bij Ahold-Delhaize het geval is- om jouw woongenot structureel te vergallen. Want het gaat ook niet over hinder die ‘soms’, maar maandenlang structureel wordt uitgeoefend. Met fluitjes en sirenes. Waar je in het begin nog tolerant over de protesten zou hebben gedacht, ben je dat gedoe op een gegeven moment wel zat. Democratie is dan Demon-cratie geworden. Het doel al ver voorbij geschoten.

Wordt het niet eens tijd dat beroeps demonstranten tolerantie voor de door hunzelf opgewekte intolerantie gaan opbrengen? 
Hoezo komen mensen -die door Animal Equality een salaris worden betaald- onze democratie misbruiken door hier structureel en ongestraft geluidsoverlast te veroorzaken? 

In Zaandam staan o.a. Brazilianen betaald te demonstreren tegen hoe men zich in de Verenigde Staten niet aan de afspraken houdt hoe met varkens om te gaan. 
Stuur je advocaten naar Amerika om daar processen aan te spannen. 
Ga dan in Amerika op je fluitje blazen. Eens kijken hoe tolerant ze er dáár op reageren.

Aan de andere kant, wordt het ook niet eens tijd dat Ahold-Delhaize door onze overheid  wordt aangesproken op het feit dat 
De Amerikaanse dochterondernemingen zich nog altijd niet aan gemaakte afspraken hebben gehouden? Is het niet voor de varkens, dan wel voor de bewoners van Zaandam.

Fijne week,

Johan Philips

Ik heb altijd gezegd dat het belangrijk is om te gaan stemmen. Toch snap ik de gedachtegang van veel mensen als zij zeggen dat ze het écht niet weten deze keer.

Natuurlijk ga ik stemmen. Altijd gedaan en ik heb landelijk geen absolute voorkeur.

wel een absolute afkeer. 

GroenLinks ging al nooit mijn stem krijgen en nu zij met de PVDA zijn gefuseerd ook niet. Komt bij dat ik poppetje Timmermans voor geen cent vertrouw. Vanuit Brussel heeft hij met zijn Greendeal ons land zwaar in de nesten gewerkt. Door zijn toedoen gaan energie- en brandstofprijzen vanaf 2027 schrikbarend omhoog. En nu staat hij te roeptoeteren dat hij het leven een stuk goedkoper gaat maken voor de Nederlander. Ja ja… nou, nee dus.

Verder weet ik zeker dat D66 het niet gaat worden. Fijn mee geregeerd onder Rutte en de milieugelkies veel hun zin gegeven. En dan nu roepen dat zij toch rechtser zijn dan wij allemaal denken en dat er wel 10 steden gebouwd kunnen worden. Ja ja… Nou, nee dus. Zoals gewoonlijk hebben ze wéér de laatste coalitie waarin zij zaten niet afgemaakt. Je kan Wilders dat steeds voor zijn voeten gooien, maar D66 heeft nog nooit een regeerperiode uitgezeten waarin zij in de coalitie zaten. Aan wie zou dat dan liggen?

En verder weet ik niet waar ik dan wel op moet stemmen. Ze hebben allemaal wel iets voor en net zoveel tegen. Dus ik dacht, als ik weet op welk poppetje ik niet ga stemmen, op welk poppetje zou ik dan wél stemmen? 

Onze eigen Songül is lekker bezig in Den Haag. Die gun ik het wel, maar ik gun het haar partijleider dan weer niet. Ingrid Coenradi van Ja21 dan? Maar ja, die hebben ook weer plannen waar ik me niet in kan vinden. Mona Keijzer van BBB? Geweldig. moet behouden blijven voor de Nederlandse politiek. Maar ook dat partijprogramma doet mij fronsen.

Inderdaad, allemaal vrouwen. Voor die kerels in Den Haag loop ik sowieso miet warm. En voor hun programma’s al helemaal niet. Het zijn er ook teveel. 

Eigenlijk vind ik dat we het hier zouden moeten doen als in de VS en het VK. Twee partijen: conservatief en progressief. Links en rechts. De winnende partij levert de lijsttrekker als premier. Klaar. lekker makkelijk kiezen. Maar, we moeten het met de Nederlandse wirwar van overwegend politieke mannelijke egootjes en hun meningen doen. Ga er maar aan staan.

Wel stemmen hoor, ik wil de verantwoordelijkheid voor de komende vier jaar ellende niet alleen dragen.

Veel sterkte aanstaande woensdag

Johan Philips