In een krachtig advies heeft de onafhankelijke externe hoor- en adviescommissie de gemeenteraad van Zaanstad op alle fronten ongelijk gegeven in haar beslissing om een referendum over de toekomst van de Zaanse Schans te blokkeren. De commissie adviseert de raad unaniem om het bezwaar van het actiecomité ‘Hou de Zaanse Schans Open!’ gegrond te verklaren en het referendum alsnog mogelijk te maken. Een opvallende rechtvaardiging voor de fractie van Democratisch Zaanstad, die vanaf het eerste moment als een van de weinigen en als een “roepende in de woestijn” tegen het afwijzingsbesluit stemde. Raadslid Jos Kerkhoven waarschuwde in de bewuste raadsvergadering van 22 mei al dat de raad een “historische fout” beging en dat dit besluit “de dood van de democratie” betekende. Het commissieadvies bevestigt nu zijn sombere voorspelling en het gelijk van zijn fractie: de afwijzing was onvoldoende gemotiveerd en ondemocratisch.

Raad faalt in onderbouwing, Democratisch Zaanstad had gelijk

De gemeenteraad wees op 22 mei 2025 een verzoek voor een inleidend referendum af. De raad beriep zich daarbij op “andere zwaarwegende redenen”, zoals vertraging en inkomstenverlies. De externe commissie stelt nu in haar advies van 6 oktober 2025 dat de raad volstrekt onvoldoende heeft onderbouwd waarom deze redenen in dit geval zo zwaarwegend zijn dat ze het democratisch recht op een referendum moeten overschaduwen. Precies dezelfde kritiek die raadslid Kerkhoven en Democratisch Zaanstad tijdens de raadsvergadering ventileerden, maar toen in de wind werd geslagen.

Uit het commissieadvies: “De commissie kan uit het bestreden besluit niet opmaken dat daarin objectieve risicoanalyses, harde deadlines of een tijdspad zijn opgenomen die de door uw raad gestelde urgentie rechtvaardigen.” De commissie bevestigt hiermee de lijn van Democratisch Zaanstad: de argumenten van het college waren niet hard te maken.

Democratisch belang zwaarder dan bezwaren raad

De commissie benadrukt het grote democratische belang van een referendum over een ingrijpend besluit als het plan ‘Toekomstbestendige Zaanse Schans’. De fractie van Democratisch Zaanstad heeft dit principe altijd vooropgesteld. Tijdens de debatten benadrukte Kerkhoven dat het afwijzen van een geldig volksinitiatief het vertrouwen in de politiek ernstig zou schaden. De commissie stelt nu hetzelfde: “Een referendum biedt een extra democratisch instrument naast verkiezingen en inspraakprocedures.”

Geen bewijs voor beschuldigingen raad

De commissie veegt ook de beschuldigingen van de raad van tafel. De raad suggereerde dat het referendumverzoek was gebaseerd op misleidende informatie. De commissie stelt hierover: “Van concreet bewijs (…) is de commissie niet gebleken. Uw raad heeft zijn stelling hierover naar de mening van de commissie niet aannemelijk gemaakt.” Ook hierin staat de commissie aan de kant van Democratisch Zaanstad, dat altijd pleitte voor een serieuze omgang met de bezorgdheid van burgers in plaats van het in diskrediet brengen van initiatiefnemers.

Advies: Herroep het besluit en sta referendum toe – Kerkhoven had gelijk!

Het advies van de commissie is helder en een volledige bevestiging van het standpunt van Democratisch Zaanstad en de waarschuwingen van Jos Kerkhoven:

1. Verklaar het bezwaar gegrond.

2. Herroep het besluit van 22 mei 2025.

3. Sta het referendum over het plan ‘Toekomstbestendige Zaanse Schans’ alsnog toe.

Voor Democratisch Zaanstad is dit een trieste bevestiging. Waar raadslid Kerkhoven waarschuwde voor een “historische fout” en “de dood van de democratie”, heeft een onafhankelijke commissie hem nu in het gelijk gesteld. De commissie sluit af met de opmerking dat een breed gedragen besluit, genomen via een referendum, het uiteindelijke beleid alleen maar sterker kan maken – een overtuiging die Democratisch Zaanstad altijd is toegedaan.

Met dit duidelijke en scherpe advies ligt de bal nu opnieuw bij de gemeenteraad van Zaanstad. De vraag is of de meerderheid nu wel luistert naar dit heldere advies, naar de roep om inspraak van haar inwoners, en naar de fractie die vanaf het begin aan de juiste kant van de democratie stond: Democratisch Zaanstad.

Artikel de Orkaan:

https://www.deorkaan.nl/raad-zaanstad-teruggefloten-laat-referendum-zaanse-schans-gewoon-doorgaan

Democratisch Zaanstad is verbijsterd over de wijze waarop het college van burgemeester en wethouders van Zaanstad heeft gereageerd op kritische vragen over de verzakkingsschade aan het clubgebouw van Harmonie Apollo in Koog aan de Zaan. Na vijftien gedetailleerde, genummerde vragen te hebben gesteld over de jarenlange impasse, ontving de fractie één enkel, algemeen antwoord terug: “Wij zijn inmiddels in gesprek met Apollo en hebben de intentie om dit zonder verdere juridisering op te lossen.”

Een aanfluiting van de controlerende taak

“Dit is ronduit beschamend en een aanfluiting van de controlerende taak van de raad,” aldus een verontwaardigde Fractievoorzitter Juliëtte Rot. “Het college neemt de gemeenteraad en de belangen van de acht verenigingen in het pand kennelijk niet serieus. Door één nietszeggende zin te plaatsen tegenover vijftien concrete vragen, omzeilen zij elke vorm van verantwoordelijkheid. De vraag is nu: wat wordt er besproken in dat gesprek, en waarom durft het college daar geen openheid over te geven?”

Jarenlange erkenning, maar geen oplossing

De vragen van Democratisch Zaanstad gingen in op de kern van de problematiek. Al in 2022 erkende de gemeente haar aansprakelijkheid voor de schade, die werd veroorzaakt door gemeentelijke werkzaamheden. Er werd zelfs een schadevergoeding van € 31.500 betaald. Het door de gemeente zelf voorgestelde en goedgekeurde herstelplan werd echter later geblokkeerd door de eigen afdeling Vergunningverlening, omdat het zou strijden met de Omgevingswet. Sindsdien is de schade – aan een pand van groot maatschappelijk belang – alleen maar verergerd, zonder dat er een nieuwe oplossing is geboden.

Eis: antwoorden alsnog verstrekken

Democratisch Zaanstad heeft de Griffier dan ook verzocht de ambtelijke organisatie hierop aan te spreken. De fractie eist dat het college alsnog een volledige, per vraag gespecificeerde beantwoording verstrekt. “Burgemeester en wethouders moeten verantwoording afleggen aan de raad. Dit soort ontwijkende gedrag is onacceptabel en ondermijnt het vertrouwen in het lokale bestuur. De Apollo en haar gebruikers verdienen een concrete oplossing, niet een vage intentieverklaring.”

Lees ook: De Orkaan:

DZ: waarom mag Apollo niet herstellen?

https://www.deorkaan.nl/tag/boschjesstraat

Voor veel ambtenaren en politici is de zomer een rustige periode. Daar wil Democratisch Zaanstad niets van weten. De partij heeft in één maand 296 vragen gesteld aan het Zaanse college en de griffie. Fractievoorzitter Juliëtte Rot wil de slechte informatievoorziening van de gemeente aanpakken en ziet het vragenvuur als statement: „Denk niet dat wij vanwege het reces nergens iets van vinden.”

Op het stadhuis van Zaanstad is de zomervakantie – in gemeentetaal ’reces’ genoemd – op 12 juli begonnen. Hoewel het werk tot 23 augustus niet compleet stil ligt, stopt de gemeenteraad met vergaderen en krijgen politici rust. Wel blijft de gemeentelijke organisatie bereikbaar en werken sommige raadsleden door aan dossiers, bezoeken en gesprekken met inwoners.

Dat geldt in het bijzonder voor Democratisch Zaanstad (DZ). De partij van Juliëtte Rot valt deze zomer op met de ene na de andere vragenlijst. Sinds 12 juli heeft DZ in totaal 296 schriftelijke – en technische vragen ingediend, gericht aan het Zaanse college of de griffie. Dat zijn meer vragen in één maand dan in de zeven maanden daarvoor. Bovendien komen andere actieve partijen, zoals PVV en Lokaal Zaanstad, niet in de buurt van het totaal van DZ.

In de maling genomen

Fractievoorzitter Rot erkent dat het veel vragen zijn. Toch zijn die niet zomaar gesteld, verzekert ze. Als voorbeeld noemt Rot de ondergang van de Zaanse Pas en de hoge kosten van het Zaans Natuur & Milieu Centrum. „In onze ogen belangrijke en politiek gevoelige onderwerpen. Hoezo deelt het college hier pas in de zomervakantie informatie over? We voelen ons een klein beetje in de maling genomen. Op zo’n moment kunnen we alleen nog een set schriftelijke vragen indienen. Ook om een statement te maken. Denk vanwege het reces niet dat wij er niets van vinden en we er niet actief over in discussie gaan.”

Lang niet alle door DZ bevraagde thema’s zijn actueel. Ook dat bevestigt Rot. „Met dossiers als de Peperstraat en de Hemkade zijn we al jaren bezig. Daar komen we niet altijd aan toe tijdens ons reguliere werk. Er is meer ruimte om dat op te pakken als onze dagelijkse taken tijdelijk wegvallen.”

Het stellen van raadsvragen is een wettelijk politiek instrument. De beantwoording mag in Zaanstad maximaal vijf weken duren, tenzij de wethouder om uitstel vraagt. Tot nu toe is geen enkele set vragen van DZ beantwoord en is er een algemene uitstelbrief vanuit het college gekomen.

Informatiehuishouding

Rot begrijpt dat het langer duurt in de zomer. Toch is ze kritisch op de manier waarop Zaanstad de gemeenteraad voorziet van informatie. „Ik en mijn collega’s zijn als raadslid 24/7 bereikbaar. En ik vind dat het college dat ook moet zijn. We stellen deze vragen niet voor niets.” De timing van het vragenspervuur heeft volgens haar niets te maken met de aanstaande verkiezingen. „Wij zijn een van de weinige partijen die vrij consequent vragen stelt rond vakantieperiodes, verkiezingstijd of niet.”

In reactie zegt Zaanstad dat ’in een normaal zomerreces’ gemiddeld nul tot twee sets raadsvragen worden gesteld. „Dit zomerreces zijn het er al twintig.” Op verzoek heeft de woordvoerder geprobeerd te benaderen hoeveel tijd en geld de beantwoording kost. Daarvoor verwijst de gemeente naar 2023. Toen had Zaanstad gemiddeld 23 uur per schriftelijke vragenlijst nodig, en 13 uur per technische vragenlijst. Dat kostte bijna 9,6 fte aan ambtelijke capaciteit. In totaal komt dat neer op circa 1.030.000 euro.

„Je kan zeggen: moet je zoveel vragen?”, werpt DZ-fractievoorzitter Rot op. „Maar ik zou zeggen: moet je zo slecht informeren? Ik ben mij ervan bewust dat het geld kost. Zeker gezien de omvang van de organisatie en de expertise die nodig is.” Toch rechtvaardigt Rot de vele vragen door te wijzen op de ondermaatse informatievoorziening van Zaanstad. „Zou Zaanstad dat verbeteren, dan zijn er ook niet zo veel vragen vanuit ons nodig. Het verbaast mij soms dat journalisten dit onderwerp laten liggen. Het zou een breder thema moeten zijn, omdat het gewoon niet goed gaat in Zaanstad.”

Bron: NHD